Loneitu Hriat Tur Puanchhuahna
Baby Corn chu Vaimim kawmno, chi pawh a la inthlah hmaa keh a ni a, Vaimim eidan dang a ni. Vaimimin chhâwn a thlak veleh keh mai a ni a, a hringa chawhmeha sawngbawla ei emaw, a tina siama chawhmeha eite hi a eidan ber chu a ni. Thailand, Taiwan, China leh Japan rama loneitute chuan hun rei tak a]ang tawh khan hetiang vaimim kawm no, Baby Corn kan tih hi chawhmeh atan an lo ei tawh ]hin a. Tunhma kum engemaw chen atang khan mitten ei an lo ching uar ta a, salad, soup, pickle, pakora leh Chinese food-ah hetiang vaimim kawmno hi an lo hmang ta a ni. China, Taiwan, Myanmar, USA, Canada, Singapore, Hongkong, Malaysia leh Germany-ah te an ching uar em em tawh a. Thailand leh China hi hmahruaitu an la ni reng. India ramah chuan Western UP, Maharastra, Haryana, Karnataka, Andra Pradesh leh Meghalaya te hi a ching uar te an ni hrih. Chaw ]ha tak a ni a, a chaw pai te hi kan rama kan chawhmeh thlai dangte nen hian khaikhin tham tak a ni. Rannung thahna tûr lakah pawh a fihlim a, a chhan chu kawr chhah takin a tuam vang a ni a, vegetable dang ang lo takin a ven nan rannung thahna tûr hman fo pawh a ngai hek lo.
India sorkar in export lama hak a lo zauh leh phalrai tak azarah vaimim chin uarna State te phei chuan ram dang nena insumdawn tawnna leh eiin tur Industry (food Industry) tih hmasawn leh tih lenna turin beiseina a ti sang hle. Chu chu baby corn a fresh leh a tin-a siam ram danga export te, income tihpun nan leh baby corn ]in siam leh ranvulh lama employment a lo pung zel te hi a ni.
Table12 : Baby Corn leh chawhmeh thlai thatzia khaikhinna :
100g fresh vegetable
Component | Baby Corn | Parbawr | Bawkbawn | Tomato | Fanghma |
---|---|---|---|---|---|
Moisture % | 89.10 | 90.30 | 92.50 | 94.10 | 96.40 |
Fat (g) | 0.20 | 0.04 | 0.20 | 0.20 | 0.20 |
Protein (g) | 1.90 | 2.40 | 1.00 | 1.00 | 0.60 |
Carbohydrate (mg) | 8.20 | 6.10 | 5.70 | 4.10 | 2.40 |
Calcium (mg) | 28.00 | 34.00 | 30.00 | 18.00 | 19.00 |
Phosphorus (mg) | 86.00 | 50.00 | 27.00 | 18.00 | 12.00 |
Vitamin (IU) | 64.00 | 95.00 | 130.00 | 735.00 | 0.00 |
BABY CORN ATANA THA :
Tlem tham deuhva chin tur emaw chuktuah huana chin atan lek chuan eng vaimim chi pawh a tha vek mai a. Hetih lai hian tam tham deuh emaw sumdawng rilru pu a kan chin dawn chuan duhthlan te pawh a ngai a, chutiang atana baby corn tura chin turte chu hetiang hi ni sela a tha.
1. Thar rang : Baby corn a hman tur atan chuan vaimim thar rang kan ching thin tur a ni, kawng hrang hrangin tulna a awm.
2. Kawm pai tam : Vaimim pangngaia seng atan chuan kawm hnih pai, fang hraw leh fang bit tak a ni tur a ni. Hetih lai hian baby corn atan chuan kung tinin kawm 3 tal pua se, duhthusam a ni a, a kawm puak tam avang erawh chuan a kawm len lam leh a shape te, a quality te a chhe chuang tur a nilo.
A thar hlawk dan tur ngaihtuahin a kungin kawm a paw tam tur a ni mai lova, bit taka chin pawhin a hlawk loh phah tur a nilo. Ram zau lam inangah pawh vaimim dang chin dan pangngai aia bit zawk a chin pawh a hlawkpui theih a ni tur a ni.
3. Fang eng : Vaimim fang la pum lo (la puitling lo) te chu rawng eng, ngil leh rual taka inrem hi baby corn tha nihdan tur a ni. Vaimim fang eng hi a duhawm.
4. A kung san zawng : A kung sang leh a kawm puakna sang hian vaimim keh a ti awlsamlo bik a, chuvangin vaimim kung san lam chu ft 61⁄2 leh ft 8 inkar nise, a kawm puakna pawh lei atanga ft 11⁄2 atanga ft 6 ni rawh se. Mihringin kuta an keh a ngaih avangin a kawm puakna san zawng hi pawimawh tak a ni a, a chhan chu tha a heh loh vang a ni.
5. Variety : Open pollinated variety VL 42 leh Hybrid MEH-114 te hi baby corn a hman atana variety tha a ni a. A dang te chu PAC-792, PAC-793 of Adventa India Ltd., Swan-1 leh Swan-2 te an ni, a dang leh chu HM 4, VL-Baby corn (composite) te an ni. Baby corn thar tam atana an ruahman (synthetic variety) CoBC 1 pawh a awm. AICMIP hnuaiah Research Station ten baby corn chi siam leh a chin dan an zir reng a ni. Agriculture Department pawhin Baby corn chi Golden Baby (Hybrid) an la chhuak a, a tha in a thar hlawk hle. hin theih a, amaherawhchu, khawlumah hian a kawm leh fang insiam hi a chakin a rang em mai a, hmun lum takah chuan baby corn tur atan chuan ching lo thei ila a tha. A remchan chuan tui pe thei thin ila a tha. A pH duhtawk pawh 5.6- 7.5 inkar a ni.
Source : Lalthanzuala
MSc.(Ag) ,Agro, PG Dip.Agmark
Thlai chin dan
Department of Agriculture (Crop Husbandry)
Mizoram
Page No : 65 - 70
First Edition-2011
LEILUNG LEH BORUAK :
Leitha, tui inpaih rala, a tlin reng lohna hmun hi a tha a ni mai. Hmun tin deuh thawah kum tluan in a c
A CHIN DAN :
Baby corn chindan leh vaimim pangngai chin dan hi a inang deuh reng a. Amaherawhchu, baby corn chindanah hian tihdan bik thenkhat a awm a, chuvangin tha a heh deuh. Baby corn chindanah chuan tihdan phung bik pahnih a awm a, chu chu :
1. Mimpui emaw sweet corn te hi baby corn atan a hman theih thova, a chindan pawh vaimim chin dan pangngaiin an ching mai a. A kawm chungnung ber kha vaimim eidan pangngai angin a novin emaw a charin emaw an kek (seng) thin a, a kawm hnuaihnung zawkte erawh chu baby corn atan an la (kek) thin. Baby corn hralhna tur a chian chiah loh hunah pawh tiang hian an ti bawk thin.
2. A dawttu chu baby corn chindan pangngai a ni. Tihdan turte chu :
Bit taka chin - Thar hlawk theih nan baby corn atan chuan hectare khat a zauvah vaimim kung 1,10,000 - 1,50,000 lai a awm tur a ni a, chu chu vaimim kung pangngai aia tam daih a ni. Vaimim tlar karte chu inch 4-6 ni bawk se, a variety a zir a ni ang. Fur ruahtui tam laiin tui tlingin a chim loh nan a chi te chu rihpawn (ridge) a chin tur a ni.
A VUI THLIAH :
Vaimim a lo vuih tan, mahse, a par hmain a vui kan thliak tur a ni. Chhâwn a thlak hma ni 5 velah a vui tan. Hetia a vui thliah hian a kawm a tam deuh zawkin a thang chak zawk bawk, chu chu vaimim chi inthlah tur awm loh vang a ni a, a seng a awl phah bawk. Hetia tih hian a lera a par atangin a pa chi vaimim chhâwna tla a inthlah tur a awm lo.
LEITHA PEK :
Baby corn chin hian leitha pek hi a tulin a sawt em em a, pek tur zat chu hectare khat hmunah N kg 150, P kg 75 leh K kg 40 a ni. P leh K zawng zawng leh N chanve vaimim chin hunlai, a tir lamah pek tur a ni. N la bang hi zat leh zatin vaimim tiah hnu daihah leh ngal a zem tihah pek leh tur.
THLAI SENG :
Baby corn seng hi thil namai a ni lo, a chhan chu nikhat chauhva tlaiin quality a hniam phah a, a tui loh phah bawk a, chuvangin bazarah a hralh tlak loh phah thin. Chhâwn a thlak tan atangin tuk tin keh tawh mai tur a ni a (fresh market atan), kawng danga siam tur chu chhâwn a thlak atanga ni 2-3 ah keh tur a ni. A chhâwn thlak leh a kawm len leh tet hi chu a vaimim a thu (variety) a ni a, hei vang hian a keh hun dik tak hriat hi thil buaithlak a nih chin a awm. A tir lamah chuan vaimim keh hlim chu eichhina hriat theih a ni a, a hnu lamah erawh chuan a kawr chhunga a kawm len leh len loh a kawm kuta hmehin a hriat theih. A seng hi chemte hriam tha tak emaw secateur (thil cheh chhumna) hmangin a kawm tichhe lo tura dim taka keh tur a ni a. Thlai seng zo tur hian ni 6-7 lai a ngai thei a, thlasik (rabi) ah variety thuhmun pawh khawvawt vangin ni 10-15 laiin a tlai thei.
Tha taka tui peka chawm chu hectare khatah qtl 60-80 a thar thei. A kawr kheh hnu hian 15-20% a tling thei. A kawr paih fai hnu hian a kungte nen hectare khat hmunah qtl 250-300 lai ranchaw tur chi a thar thei. Duh leh hei hi green manure atan pawh a hman theih. Baby corn hi a to thei viau a, thla 2 chhung velin sum tam tak lakluh nan a hman theih.
THLAI VEN HIM :
Rannung leh natna lak atanga ven leh enkawl a ngai maithei a, vaimim pangngai nen a tih dan a inang vek.
SENG HUNA TIHTUR :
1. Precooling - Seng hnu darkar 1-2 vel chhung dah daih tur a ni a, chutilo chu boruak ngaiah chuan a tuidan (taste) leh quality te a tlahniam chak hle a ni. Boruak duhthusam lovah chuan a tui pai (moisture) pawh a kiam thin. Moisture 2% a kiam pawhin baby corn kha a sawng emaw a lo dep a, hmuh theihin a quality a tlahniam thei.
2. Grading - Vaimim kawm no te te keh hnu emaw a kawr paih lova precooling tih hnu hian a kawr te kutin an kheh fai a, chu chu an sei dan azirin an thliar hrang a :
Large - 10-13 cm
Medium - 7-10 cm
Small - 4-4 cm leh
A bung/a sawm -
Ram thenkhat Thailand angah te chuan hetiang grading tihna khawl hi an nei tawh a, a dia-meter zawngin an thliar thung. Heng grade hrang hrangah hian quality tihniam thei baby corn hmel/chi dang 5% bak a tel tur a ni lo.
3. Bawma khung : Grading tih zawh hian plastic a siam a khungna emaw a dahna bawmah an dah a, hei hi chilh kuak (perforated) a ni a, chu chu boruak luh leh chhuah theihna tura tih kuak bawm (carton) ah an khung leh thin. Plastic bawm kha a leitute duhdan anga size hrang hrang pawh siam a ni.
4. Dahthat : Baby corn hi a chhe hma em em a. Hetia a bawma khung zawh pawh hian a la thaw ve thova, chawhmeh thlai dang zawng aiin a thaw nasa a, OOC ah aiin 280C ah a let 5-10 in a thaw chak. 5-7oC a vawt leh 90% hnawng hmunah dahthat a ngai.